Badanie przeciwciał IgG i IgM koronawirus SARS-CoV-2
SARS-CoV-2 to wirus otoczkowy posiadający jednoniciowe RNA należący do grupy koronawirusów. Przenoszony jest z osoby na osobę głównie drogą kropelkową, ale również przez zanieczyszczone powierzchnie. Wywołuje chorobę COVID-19. Głównymi objawami są problemy z oddychaniem, suchy kaszel, gorączka, zmęczenie, bóle mięśni, utrata węchu i smaku. Wymienione objawy mogą mieć różne nasilenie. Choroba może mieć przebieg od lekkiego do bardzo ciężkiego. W większości przypadków infekcja przebiega bezobjawowo.
Jak organizm walczy z koronawirusem?
Nasz układ odpornościowy wytwarza specyficzne przeciwciała rozpoznające wirusa i pomagające w zwalczeniu infekcji. W SYNLAB sprawdzisz poziom przeciwciał, które świadczą o przebytym zakażeniu.
Na test zapisz się telefonicznie:
Warszawa, ul. Młodzieńcza 32
Godziny pobrań wymazów:
pon.-pt. 09:30-13:30
sob. 09:00-13:00
tel. 790 774 776
Piaseczno, ul. Kościuszki 41
Godziny pobrań wymazów:
pon.-pt. 08:30-12:30
sob. 08:00-12:00
tel. 669 147 083
Wilanów, ul. Branickiego 12
Godziny pobrań wymazów:
pon.-pt. 07:30-11:30
sob. 08:00-12:00
tel. 530 060 878
Rodzaje przeciwciał SARS-CoV-2
Koronawirus SARS-CoV-2 przeciwciała IgM produkowane są przez organizm jako pierwsze i można je wykryć we wczesnym etapie choroby (3-5 dni od momentu zakażenia). Bardzo ważne jest aby pamiętać o tzw. "oknie serologicznym" czyli uzyskaniu wyniku negatywnego pomimo zakażenia. Każdy wynik negatywny należy powtórzyć po upływie 7-14 dni. Jeśli pierwszy uzyskany wynik jest ujemny, a drugi dodatni mamy do czynienia ze świeżym zakażeniem. Wskazane jest wykonanie testu molekularnego RT-PCR w celu potwierdzenia świeżego zakażenia.
Koronawirus SARS-CoV-2 przeciwciała IgG są obecne w organizmie w wyniku kontaktu z patogenem i przebytej infekcji. Będą utrzymywane przez dłuższy czas (tzw. pamięć immunologiczna). Można je wykryć już po około 10 dniach od momentu wystąpienia pierwszych objawów. Oznaczenie przeciwciał IgG jest bardzo ważne w przypadku osób, które przeszły zakażenie bezobjawowo i mogły być źródłem infekcji dla innych osób. Inaczej nazywane są przeciwciałami późnej fazy infekcji.
Na czym polega badanie w kierunku przeciwciał koronawirusa?
Pobierana jest próbka krwi i oznaczany poziom przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG i IgM. Badania serologiczne pomagają w ustaleniu, czy mieliśmy kontakt z wirusem i przeszliśmy chorobę COVID-19 bezobjawowo. Nie wykrywają samego wirusa. Odgrywają bardzo ważną rolę w ustaleniu odporności na SARS-CoV-2. Nie mają natomiast dużego znaczenia w wykrywaniu aktywnej infekcji oraz nie pozwalają ocenić, kiedy została przebyta infekcja.
Po jakim czasie pojawiają się przeciwciała anty-SARS-CoV-2 IgG?
Przeciwciała anty-SARS-CoV-2 nie są wykrywane na wczesnym etapie choroby. Organizm zaczyna je produkować po kilku lub kilkunastu dniach od momentu zakażenia.
Rodzaje testów wykrywających przeciwciała anty-SARS-CoV-2
W chwili obecnej testy serologiczne anty-SARS-CoV-2 dostępne na rynku to testy jakościowe, półilościowe i ilościowe. Testy jakościowe (przesiewowe) informują tylko o możliwym kontakcie z wirusem (pozytywny/negatywny). Nie określają one jednak ilości przeciwciał, w przeciwieństwie do testów ilościowych. Jest to szczególnie ważne w przypadku monitorowania odporności na SARS-CoV-2. Testy jakościowe charakteryzują się również mniejszą czułością i swoistością. Testy serologiczne SARS-CoV-2 mogą być wykonane różnymi metodami:
- testy jakościowe – immunochromatografia,
- testy półilościowe/ilościowe – ELISA i CLIA.
Jakie są zastosowania testów serologicznych?
- badanie odporności populacji,
- identyfikacja osób, które przeszły COVID-19 bezobjawowo,
- w celu pozyskania osocza od ozdrowieńców.
Przeciwciała IgG a szczepienie?
Szczepienia chronią przed zakażeniem wywołując wcześniejszą reakcję odpornościową. Stykając się z danym patogenem nasz układ immunologiczny będzie posiadał już informacje niezbędne do szybkiej reakcji obronnej. Szczepienia powodują nabycie odporności humoralnej i komórkowej. Odpowiedź humoralna powoduje produkcję białka S, natomiast w odpowiedzi komórkowej udział biorą limfocyty T. Odpowiedź humoralną ocenia się przy pomocy testów serologicznych. Odpowiedź komórkową ocenia się za pomocą testu wydzielania interferonu gamma (IGRA).
Ocena poszczepienna opiera się na ilościowym oznaczeniu przeciwciał SARS-CoV-2 IgG, tzw. przeciwciał neutralizujących wirusa. Dopuszczone szczepionki pobudzają układ odpornościowy do wytwarzania białka S (białko kolca). Obecnie dostępnych jest kilka rodzajów testów oznaczających przeciwciała IgG:
- po przechorowaniu – skierowane przeciwko białku N,
- po szczepieniu i przechorowaniu – skierowane przeciwko białku S (podjednostka S1, S2), podjednostce S1 i RBD
Osoba, która przechorowała COVID-19 może wytwarzać przeciwciała skierowane przeciwko białku S, jak i N. Natomiast osoba, która nie przechorowała, a została zaszczepiona wytworzy tylko i wyłącznie przeciwciała przeciwko białku S. Dlatego tak ważne jest odpowiednie dobranie testu. Należy również zwrócić uwagę na informacje od producentów szczepionek dotyczące okresu wytworzenia pełnej odporności:
- Pfizer – 7 dni po przyjęcia drugiej dawki
- Moderna – 14 dni po przyjęciu drugiej dawki, AstraZeneca – 15 dni po przyjęciu drugiej dawki
- Johnson&Johnson – 28 dni po przyjęciu (początek około 14 dnia)
Warto pamiętać, że odporność przeciwko COVID-19 nie pojawia się natychmiast po zaszczepieniu.
Odporność po przechorowaniu czy zaszczepieniu?
Niestety nie ma jeszcze odpowiedzi. Trwają badania w wielu ośrodkach. Na chwilę obecną wykazano, że przeciwciała wytworzone w wyniku infekcji mogą pełnić rolę ochronną w przypadku ponownego zakażenia. Dowiedziono także, że osoba zaszczepiona po kontakcie z wirusem wykazuje wyższą zdolność do produkcji przeciwciał IgG SARS-CoV-2. Szczepienie zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu i zgonu z powodu COVID-19. Nie potwierdzono jeszcze ograniczenia transmisji wirusa SARS-CoV-2 przez osoby zaszczepione.
Inne testy w kierunku zakażenia SARS-CoV-2
Test molekularny RT-PCR (genetyczne)
Wykrywa materiał genetyczny RNA wirusa. Materiał pobierany jest z górnych (wymaz) lub dolnych dróg oddechowych (plwocina). Test RT-PCR (ang. reverse-transcription polymerase chain reaction) rekomendowany jest przez WHO do wykrywania aktywnej infekcji, czyli rozpoznania zakażenia SARS-CoV-2. Znajduje zastosowanie jako badanie kontrolne w celu weryfikacji eliminacji wirusa z dróg oddechowych. W przypadku uzyskania wyniku nierozstrzygniętego konieczne jest powtórzenie testu po 24-48 h. Wynik pozytywny potwierdza zakażenie SARS-CoV-2. Nie określa on jednak, kiedy doszło do zarażenia ani jakie będzie nasilenie objawów. Wynik negatywny można otrzymać w następujących przypadkach:
- brak aktywnej infekcji SARS-CoV-2,
- zbyt mała ilość wirusa, żeby go wykryć,
- upłynięcie pewnego czasu od zachorowania,
- sposób przygotowania pacjenta do pobrania (rano, na czczo, po upływie co najmniej 3-4 godzin od ostatniego posiłku, przed zastosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych, dodatkowo 4 h przed pobraniem nie należy palić papierosów i myć zębów, żuć gumy, wydmuchiwać nosa)
- nieprawidłowe pobranie.
Test antygenowy
Wykrywa białka (antygeny) wirusa SARS-CoV-2. Jest szybkim przesiewowym testem chromatograficznym, immunochemicznym wykonywanym u osób objawowych. Materiałem do badania jest wymaz pobrany z nosogardzieli. Znalazł zastosowanie we wczesnej fazie infekcji SARS-CoV-2 ze względu na intensywną replikację (namnażanie) wirusa. Wynik ujemny nie wyklucza zakażenia. Obecnie zalecane jest potwierdzenie wyników pozytywnych/negatywnych testem molekularnym RT-PCR. Testy antygenowe dopuszczone przez WHO muszą charakteryzować się czułością ≥ 80% i swoistością ≥ 97%.
SARS-CoV-2 zmienił świat. Ze względu na krótki czas trwania pandemii nie jesteśmy jeszcze w stanie określić roli przeciwciał IgG. Teraz najważniejsze są badania populacyjne – ODPORNOŚĆ!
Bibliografia:
- Zalecenia postępowania w zakażeniach SARS-CoV-2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, na dzień 26 kwietnia 2021 http://www.pteilchz.org.pl/wp-content/uploads/2021/04/REKOMENDACJE-pl-w-C19-2021-26-04-2021b.pdf
- Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji - Zalecenia w COVID-19. Wersja1.1-25.04.2020 r. https://www.aotm.gov.pl/media/2020/07/2020.04.25_zalecenia-covid19_v1.11-1.pdf
- Stanowisko Konsultantów Krajowych w dziedzinie Mikrobiologii Lekarskiej, Chorób Zakaźnych, Diagnostyki Laboratoryjnej oraz Prezesa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych w sprawie oznaczania swoistych przeciwciał i antygenów w diagnostyce zakażenia SARS-CoV-2 https://www.gov.pl/web/psse-aleksandrow-kujawski/stanowisko-konsultantow-krajowych-w-dziedzinie-mikrobiologii-lekarskiej-chorob-zakaznych-diagnostyki-laboratoryjnej-oraz-prezesa-zarzadu-glownego-polskiego-towarzystwa-epidemiologow-i-lekarzy-chorob-zakaznych
- https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/surveillance/case-definition
- Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Diagnostyka laboratoryjna SARS-CoV-2. Aktualizacja Zaleceń. Wersja2.0 Data ukończenia –07.04.2021r.
